Bij het noemen van een prijs of het maken van een offerte voor speeltoestellen krijgen wij heel vaak de reactie: wat zijn die speeltoestellen toch duur. Wij kunnen dit helaas niet ontkennen maar dit heeft wel een reden. Aan het prijskaartje van een professioneel speeltoestel hangt nog een extra kostenplaatje. En dit kostenplaatje heeft alles te maken met veiligheid. Want niet ieder speeltoestel mag zomaar in de openbare ruimte (schoolplein, camping, speeltuin, recreatiepark etc.) geplaatst worden. Speeltoestellen moeten in Nederland én voldoen aan de wettelijke norm EN-1176 én een certificaat hebben. En dit zorgt voor aanvullende kosten. Wij willen u een lang verhaal over regels en wetgeving besparen. Vandaar dat wij u in het kort proberen uit te leggen hoe het zit. Op de website www.allesoverspelen.nl vindt u overigens de uitgebreide informatie over de veiligheid en het beheer van professionele speeltoestellen.
Veiligheid speeltoestel volgens norm EN-1176
In het Warenwetbesluit Attractie- en Speeltoestellen (kortweg WAS) staat dat speeltoestellen geen gevaar voor de veiligheid of gezondheid mogen opleveren. Met andere woorden: alle speeltoestellen moeten volgens de wet veilig zijn. Kortweg kan gezegd worden dat speeltoestellen veilig zijn als er bij gebruik "geen blijvend letsel kan worden opgelopen". Niet ieder risico kan dus uit de weg worden gegaan. Een gebroken arm of verstuikte enkel behoren tot de aanvaardbare risico's van een speeltoestel. Tenslotte moeten kinderen ook leren wat er kan gebeuren als ze spelen op een toestel. In de Europese norm EN-1176 staan alle veiligheidseisen beschreven waaraan speeltoestellen moeten voldoen. Deze eisen zijn opgesteld voor de volgende onderdelen:
- vallen
- beknelling
- verstikking
- botsen
- afwerking
- draagkracht
- toegang voor volwassenen en kinderen middels trappen, ladders en hellingbanen
- verschillende materialen zoals hout, metaal en kunststof
- onbeweeglijke en beweeglijke verbindingen
- kettingen, kabels en touwen.
Daarnaast zijn er aanvullende normen voor een aantal toestellen: draaitoestellen, kabelbanen, glijbanen, schommels en wippen. Voor ieder onderdeel gelden bepaalde veiligheidseisen. Deze zijn o.a. te vinden op de website www.allesoverspelen.nl.
Een voorbeeld van een gevaar bij een speeltoestel: beknelling en afknelling
Verschillende lichaamsdelen van kinderen kunnen bekneld of afgekneld worden Hiermee kunnen kinderen in gevaarlijke situaties terechtkomen. Want u moet er toch niet aan denken dat een kind tussen twee spijlen van een hek beland en er niet meer uit kan komen. Op onderstaand plaatje ziet u waar overal rekening mee gehouden moet worden bij de ontwikkeling van een speeltoestel om beknelling of afknelling te voorkomen. Speeltoestellen moeten zodanig ontworpen worden dat het risico van het spelen op het toestel duidelijk is voor het kind. Een kind kan bijvoorbeeld wel inschatten dat het niet zomaar van een hoog platform af moet stappen, maar kan niet inschatten dat het hoofd kan blijven haken als het achterwaarts door een hek heen klimt. We moeten kinderen dan ook voornamelijk beschermen tegen gevaren die zij zelf niet kunnen inschatten en gevaren met ernstige gevolgen.
Certificaat van goedkeuring voor een speeltoestel
Volgens het Warenwetbesluit Attractie- en speeltoestellen (WAS) moet elk speeltoestel van na 1997 een certificaat van goedkeuring hebben (typekeuring). Een speeltoestel wordt pas goedgekeurd als het aan de EN-1176 voldoet. Het certificaat wordt uitgegeven door officiële keuringsinstanties (aangewezen door de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Een speeltoestel mag ook een certificaat hebben van een buitenlandse keuringsinstantie waarvan het certificaat gelijkgesteld is bijv. van de Duitse TÜV. De keuringsinstantie keurt het toestel en een technisch constructie dossier. Dit dossier hoort bij een speeltoestel. Er staat onder andere in welke gevaren er bij een speeltoestel kunnen voorkomen en hoe de fabrikant ervoor gezorgd heeft dat de risico's zo klein mogelijk zijn. In het dossier staat ook technische informatie over het plaatsen en installeren van het toestel en de technische tekeningen van het toestel. Alleen goedgekeurde toestellen mogen geplaatst worden.
Controle op de naleving van de wettelijke regels
De Voedsel- en Warenautoriteit NVWA (vroeger Keuringsdienst van Waren) is de handhavende organisatie van het WAS. Zij is de enige organisatie die speeltoestellen mag afkeuren of boetes mag opleggen aan beheerders. Dagelijks gaan keurmeesters op pad om steeksproefsgewijs speeltoestellen te controleren Ze keuren bijna nooit het hele toestel maar kijken bijvoorbeeld naar het beklemmingsgevaar. Als de keurmeesters onjuistheden constateren, krijgen de beheerders van de speeltoestellen hiervan schriftelijk bericht. De VWA kan eisen dat een probleem binnen afzienbare tijd verholpen wordt, boetes opleggen of zelfs een toestel ter plaatse onbruikbaar maken
Daarnaast bestaat nog de norm EN-1177, deze gaat over de vereiste valdempende ondergrond onder speeltoestellen.
